काठमाडौं । सरकारले नेपाल प्रहरीको नेतृत्व परिवर्तन गर्दै प्रहरी अतिरिक्त महानिरीक्षक (एआईजी) चन्द्रकुवेर खापुङलाई नयाँ महानिरीक्षक (आईजीपी) नियुक्त गरेको छ। शुक्रबार बसेको मन्त्रिपरिषद् बैठकले उनलाई १९ भदौदेखि लागू हुने गरी नेपाल प्रहरीको ३२औं प्रमुखको जिम्मेवारी दिने निर्णय गरेको हो।
यसअघि वर्तमान महानिरीक्षक दीपक थापा १८ भदौ राति १२ बजेदेखि ३० वर्षे सेवा अवधिका कारण अनिवार्य अवकाशमा जाने भएकाले नयाँ नेतृत्व चयन आवश्यक भएको थियो। प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओली शनिबारदेखि चीन भ्रमणमा निस्कने कार्यक्रम रहेकाले त्यसअघि नै मन्त्रिपरिषद्ले आईजीपी नियुक्तिको निर्णय लिएको हो।
खापुङको करियर यात्रा
खापुङ अहिले प्रहरीको केन्द्रीय अनुसन्धान ब्यूरो (सीआईबी) का प्रमुख थिए। उनी २०५२ साल भदौमा प्रहरी सेवामा इन्स्पेक्टर पदमार्फत प्रवेश गरेका थिए। सोही ब्याचका अफिसरहरूमध्ये धेरैजना विभिन्न कारणले अवकाशमा गइसकेका छन् भने खापुङ अब प्रहरी संगठनको शीर्ष नेतृत्वमा पुगेका छन्।
उनको ब्याचका लालमणि आचार्य यस वर्ष जेठमा नै ५६ वर्षे उमेर हदका कारण अवकाशमा गएका थिए भने अर्का एआईजी कृष्णहरि शर्मा पोखरेल पनि यही १५ भदौमा सेवाबाट निवृत्त हुँदैछन्। यी दुबै अवकाशमा जाने निश्चित भएपछि खापुङ एकल प्रतिस्पर्धीका रूपमा आईजीपी बन्न पुगेका हुन्।
यसअघि सोही ब्याचका बसन्तबहादुर कुँवर आईजीपी बनेर २०८१ साल चैतमा ३० वर्षे सेवा अवधिका कारण निवृत्त भएका थिए।
नेतृत्व चयनको प्रक्रिया
नेपाल प्रहरीमा महानिरीक्षक नियुक्ति गर्दा उमेर हद, सेवा अवधि र ब्याच व्यवस्थापनलाई आधार मानिने प्रचलन छ। हाल खापुङले यी सबै आधारमा सहज प्रतिस्पर्धा पाए। मन्त्रिपरिषद्ले उमेर हद र सेवा अवधिको हिसाबले अन्य उम्मेदवार नभएको निष्कर्ष निकालेपछि सर्वसम्मत निर्णयमार्फत खापुङलाई नियुक्त गरिएको हो।
सेवाअवधिको सम्भावित परिदृश्य
नयाँ प्रहरी ऐन संसद्मा पारित भए सेवाअवधिमा ६ महिनाको थप हुने प्रावधान रहेको छ। यस्तो भए खापुङले अझै लामो समयसम्म प्रहरी संगठनको नेतृत्व गर्नेछन्। तर, नयाँ ऐन पारित नभए उनी पनि ३० वर्षे सेवा अवधिका कारण २०८२ साल कात्तिक २६ गते राति १२ बजेदेखि अवकाशमा जानेछन्।
खापुङको चुनौती र अपेक्षा
नेपाल प्रहरीको नेतृत्व सम्हाल्दै गर्दा खापुङका लागि आन्तरिक संगठनात्मक सुधार, अनुसन्धान क्षमताको विस्तार, उच्चस्तरीय अपराध नियन्त्रण तथा दुरुपयोगविरुद्ध सशक्त कदम चाल्ने चुनौती रहनेछ। विशेषगरी डिजिटल अपराध, मानव तस्करी, लागुऔषध नियन्त्रण र भ्रष्टाचार अनुसन्धानजस्ता क्षेत्रलाई परिणाममुखी बनाउने दबाब उनीमाथि रहनेछ।
साथै, संगठनभित्र बढ्दो राजनीतिक हस्तक्षेप रोक्ने, ब्यूरोक्रेसी र फोर्सबीचको समन्वय बलियो बनाउने, र जनमैत्री प्रहरी सेवाको अवधारणालाई व्यवहारमै प्रभावकारी बनाउनु उनको कार्यकालको प्रमुख अपेक्षा मानिएको छ।
निष्कर्ष
यसरी १९ भदौदेखि लागू हुने निर्णयअनुसार चन्द्रकुवेर खापुङ नेपाल प्रहरीको ३२औं महानिरीक्षकका रूपमा कार्यभार सम्हाल्दैछन्। उनको कार्यकाल लामो हुने या छोटो भन्ने कुरा अब संसद्मा रहेको प्रहरी ऐनको निर्णयमा निर्भर रहनेछ।
प्रकाशित मिति: शुक्रबार, भदौ १३, २०८२
