काठमाडौं । अशोक राई नेतृत्वमा रहेको जनता समाजवादी पार्टी (जसपा) र नेपाली कम्युनिस्ट पार्टी (नेकपा) बीच एकता प्रक्रियालाई अन्तिम रूप दिने तयारी तीव्रगतिमा अघि बढिरहेको छ। तर जसपाको एक प्रमुख पक्ष भने यसमा सहमत छैन।
जसपाको कार्यकारिणी समितिको बैठक सकिएको भोलिपल्टै दुवै दलबीच औपचारिक वार्ता सुरु भएको हो। जसपाले वरिष्ठ उपाध्यक्ष राजेन्द्र श्रेष्ठको नेतृत्वमा वार्ता टोली पठाएको छ, जहाँ रेनु यादव, रणध्वज कन्दङ्गवा र पर्शुराम बस्नेतसमेत सहभागी छन्। नेकपाबाट देव गुरुङ, बेदुराम भूसाल, प्रकाश ज्वाला, शक्ति बस्नेतलगायत नेता सहभागी भए।
दुई दिन चलेको वार्ताले नीतिगत सहमतिको मुख्य बुँदाहरू पहिचान गरिसकेको नेकपाका नेता प्रकाश ज्वालाले बताए। उनका अनुसार सम्झौताका आधार बन्दै गएको र सहमतिपत्रको अन्तिम मस्यौदा आफू र जसपाका राजेन्द्र श्रेष्ठलाई तयार पार्न जिम्मा दिइएको छ।
वार्तामा समाजवादी कार्यक्रमलाई पार्टी लाइनको रूपमा स्वीकार गर्ने, जनवादी केन्द्रीयताको सिद्धान्त अपनाउने, विगतका कमजोरीहरूको समीक्षा गर्ने, संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रप्रति प्रतिबद्ध रहने तथा सुशासन–समृद्धिको एजेन्डामा सामंजस्य कायम गर्ने सहमति भएको बताइएको छ। संविधान संशोधन र जेन–जी आन्दोलनले उठाएका सुशासनका एजेन्डालाई पनि एकताको ढाँचामा समेट्ने तयारी छ।
तर जसपाको अर्को पक्ष भने नेकपासँग एकतामा असहमत देखिएको छ। महासचिव मोहम्मद इस्तियाक राई वार्तामा सहभागी नभएरै स्पष्ट संकेत दिएका छन्। उनले पार्टीभित्र विस्तृत छलफल नगरी एकता निर्णय गर्न नसकिने बताए।
जसपाका अन्य शीर्ष नेता पनि एकता प्रक्रियाबारे अनिश्चित छन्। उनीहरूका अनुसार कार्यकारिणी बैठकले विभिन्न दलहरूसँग संवाद मात्र गर्ने निर्णय गरेको हो, तर नेकपासँग एकता गर्ने स्थिर निर्णय छैन। अध्यक्ष अशोक राई स्वयं पनि तत्काल एकताप्रति उत्साहित नरहेको स्रोतहरू बताउँछन्।
उपमहासचिव प्रदीप यादवसमेत एकताका पक्षमा नरहेको जानकारी आन्तरिक स्रोतले दिएको छ। उनीहरू भन्छन्—“एकताका लागि खाका पनि तयार छैन। १–२ जनाको इच्छामा पार्टीको एकता सम्भव हुँदैन।”
यसबीच, प्रचण्ड र माधवकुमार नेपालसँग जसपा अध्यक्ष अशोक राईको उच्चस्तरीय भेटपछि एकता प्रक्रियाले गति पाएको नेकपाको दाबी छ। तर पार्टीभित्र पर्याप्त छलफलबिनै निर्णय गरिन लागिएको भन्दै जसपामा असन्तुष्टि बढ्दो छ।
महासचिव राईको भनाइमा—“एकताको मोडालिटी स्पष्ट ब्लुप्रिन्ट बनेर पदाधिकारी बैठकमा आएर मात्रै टुंगिन्छ। अहिले त्यो भएको छैन।”
यसरी, जसपा–नेकपा एकता प्रक्रिया तीव्र भए पनि जसपाभित्रै असहमतिको गहिरो खाडल रहेको स्पष्ट देखिएको छ।
प्रकाशित मिति: शुक्रबार, मंसिर ६, २०८२
