काठमाडौं । प्रधानमन्त्री सुशीला कार्कीले रक्षा र परराष्ट्रजस्ता शक्तिशाली मन्त्रालय आफैंसँग राख्दै मन्त्रिपरिषद् विस्तारको अर्को चरणको तयारी थालेकी छन्।
सरकार गठन भएको करिब दुई महिना बितिसक्दा पनि मन्त्रिपरिषद् पूर्ण हुन सकेको छैन। प्रधानमन्त्री कार्कीले आइतबार (कात्तिक ९) तेस्रो पटक मन्त्रिपरिषद् विस्तार गरेकी भए पनि मन्त्रिमण्डलको आकार अहिले १० सदस्यमा सीमित छ।
भदौ २७ मा प्रधानमन्त्री नियुक्त हुँदा उनले ११ सदस्यीय ‘छरितो’ मन्त्रिमण्डल बनाउने योजना सार्वजनिक गरेकी थिइन्। तर, तीन पटकको विस्तारपछि पनि उक्त योजना अपूर्ण नै रहेको छ।
हालको संरचना
अहिलेसम्म मन्त्रिपरिषद्मा अर्थमन्त्री रामेश्वर खनाल, ऊर्जा तथा भौतिक योजना मन्त्री कुलमान घिसिङ, गृह तथा कानुन मन्त्री ओमप्रकाश अर्याल, उद्योग तथा आपूर्ति मन्त्री अनिलकुमार सिन्हा, शिक्षा मन्त्री महावीर पुन, कृषि मन्त्री मदन परियार, सञ्चार मन्त्री जगदीश खरेल, स्वास्थ्य मन्त्री सुधा गौतम र युवा तथा खेलकुद मन्त्री बब्लु गुप्ता रहेका छन्।
प्रधानमन्त्री कार्कीले भने हालसम्म रक्षा, परराष्ट्र, श्रम, पर्यटन, खानेपानी, महिला तथा बालबालिका मन्त्रालय आफैंसँग राखेकी छिन्।
मन्त्री बन्ने तयारीमा रहेका अस्वीकार र विवाद
श्रम मन्त्रीका रूपमा नाम प्रस्तावित खगेन्द्र सुनारमाथि विभिन्न मुद्दा भएको कारण अन्तिममा उनको नाम हटाइएको स्रोत बताउँछ। त्यस्तै, गणपतिलाल श्रेष्ठले प्रस्तावित मन्त्रालयको जिम्मेवारी अस्वीकार गरेपछि मन्त्रिपरिषद् पूर्णता पाउन सकेको छैन।
आगामी योजना
प्रधानमन्त्रीका निकट स्रोतका अनुसार, कार्कीले उचित पात्र फेला परेपछि भूमि व्यवस्था, सहकारी तथा गरिबी निवारण, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन, र श्रम मन्त्रालयमा नयाँ मन्त्री नियुक्त गर्ने तयारी गरेकी छन्।
तर, परराष्ट्र र रक्षा मन्त्रालय भने उनले अन्तिमसम्म आफैं सम्हाल्ने निर्णय लिएकी छन्। यी दुवै मन्त्रालय शक्तिशाली मानिन्छन्—रक्षा मन्त्रालय नेपाली सेनासँग प्रत्यक्ष सम्बन्धित छ भने परराष्ट्र मन्त्रालयले कूटनीतिक सम्बन्ध र अन्तर्राष्ट्रिय छवि निर्धारण गर्छ।
ऐतिहासिक दृष्टान्त
नेपालको राजनीतिक इतिहासमा प्रधानमन्त्री बन्ने आकांक्षी नेताहरूले प्रायः यिनै दुई मन्त्रालय सम्हाल्ने गरेका छन्। मनमोहन अधिकारीको नौ महिने सरकारमा माधव नेपालले उपप्रधानमन्त्रीका रूपमा रक्षा र परराष्ट्र दुवै मन्त्रालय सम्हालेका थिए। त्यसैगरी, २०६३ मा केपी शर्मा ओली पनि उपप्रधान तथा परराष्ट्र मन्त्री बनेका थिए।
कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवाले पनि आफ्नी पत्नी डा. आरजु राणा देउवालाई परराष्ट्र मन्त्रालयको अनुभव दिलाएर प्रधानमन्त्रीका रूपमा तयार पार्ने रणनीति लिएका थिए।
प्रधानमन्त्री कार्कीले पनि अहिले यिनै दुई मन्त्रालय आफैंसँग राखेर राजनीतिक र कूटनीतिक सन्तुलनलाई बलियो बनाउने तयारी गरिरहेकी छन्।
प्रकाशित मिति: आइतबार, कात्तिक १०, २०८२
