काठमाडौं । सरकारले उखुमा दिइने अनुदान घटाएपछि आन्दोलनरत किसानले काठमाडौंमा धर्ना दिइरहेका बेला पूर्वप्रधानमन्त्री बाबुराम भट्टराईले आफ्नो कार्यकालमा कृषिप्रति देखाएको प्राथमिकता स्मरण गराएका छन्।
नेपाल समाजवादी पार्टीका अध्यक्षसमेत रहेका भट्टराईले प्रधानमन्त्री तथा अर्थमन्त्री हुँदा गरेका कामको फेहरिस्त सार्वजनिक गर्दै हाल सत्तामा रहेका कांग्रेस र एमालेलाई कठोर आलोचना गरेका हुन्। उनले ती दुई दलले आफ्नो कार्यकालमा लगातार दुई वर्षसम्म बजेट ल्याउन रोकाएको दाबीसमेत गरे।
भट्टराईले भने, “हामी गफ होइन, काम गरेर देखाउँछौं। कृषिप्रधान देश नेपाललाई आधुनिक बनाउन मैले प्रधानमन्त्री र अर्थमन्त्री हुँदा गरेका रणनीतिक काम आज पनि सान्दर्भिक छन्।”
उनले प्रस्तुत गरेका कृषिकेन्द्रित प्रमुख ८ काम यसप्रकार छन् :
१. आव २०६५/६६ मा कृषि मन्त्रालयको बजेट अघिल्लो वर्षको भन्दा करिब दोब्बर विनियोजन।
२. रोकिएको कृषि मल अनुदानलाई पुनः व्यवस्थित रूपमा सुरुआत।
३. ३ लाखभन्दा बढी किसान र जनतालाई दिइएको रु. ३० हजारसम्मको ऋण पूरै मिनाहा, १ लाखसम्मको ऋणमा ब्याज मिनाहा। जसबाट करिब १० अर्ब रुपैयाँको राहत।
४. दाङ, दरौँदी र इन्द्रावती क्षेत्रलाई मोडल बनाएर सिँचाइ विस्तारको अभियान सुरु। सुनकोसी–कमला डाइभर्सनसहित ४ ठूला राष्ट्रिय गौरवका सिँचाइ आयोजना अघि बढाइयो।
५. ‘गाउँगाउँमा सहकारी, घरघरमा भकारी’ अभियान अन्तर्गत तत्कालीन सबै गाउँ विकास समिति र वडामा सहकारी स्थापनाका लागि प्रतिवडा रु. १ लाख अनुदान।
६. किसानलाई सुपथ मूल्यमा आधुनिक औजार उपलब्ध गराउन वीरगन्ज कृषि औजार कारखाना पुनः सञ्चालनको तयारी।
७. जग्गाधनी प्रमाणपुर्जा (लालपुर्जा) कम्प्युटरीकरण सुरु गरी तत्काल २५ जिल्लामा एकीकृत प्रणाली लागू।
८. जग्गा सुधारका लागि विगतका आयोगहरूको प्रतिवेदनलाई आधार मानेर नयाँ वैज्ञानिक भूमिसुधार प्रतिवेदन तयार, तर सरकार ढलेपछि अधुरो।
भट्टराईले कांग्रेस–एमालेलाई लक्षित गर्दै भने, “आज कृषि क्षेत्र संकटमा छ। तर यसको समाधान खोज्नेभन्दा पनि अतीतका वास्तविक प्रयासलाई ओझेल पार्ने राजनीति मात्र भइरहेको छ।”
प्रकाशित मिति: शुक्रबार, भदौ १३, २०८२
