मानव प्रजातिको सूचीमा अब एउटा नयाँ नाम पनि थपिएको छ । मानव प्रजातिको नयाँ प्रजाति मानिएको अवशेष फिलिपिन्सको एउटा गुफामा भेटिएको हो ।
लोप भइसकेको यो नयाँ प्रजातिको अवशेष फिलिपिन्सको सबैभन्दा ठूलो टापु लुजोनमा भेटिएको हो । यस प्रजातिको नाम होमो लुजोनेसिस राखिएको छ । यस प्रजातिमा पाइने केही केही भौतिक विशेषता, प्राचीन मानव प्रजाति र अहिलेको मानव प्रजातिसँग मिल्दोजुल्दो पाइएको छ ।
प्राचीन मानव मानिएको यसको सम्बन्ध अफ्रिकासँग जोडिएको हुनसक्ने र पछि दक्षिण पूर्वी एसियामा आएर बसेको हुनसक्ने अनुमान गरिएको छ । यो अवशेष भेटिनुअघि यसो हुन असम्भव मानिएको थियो ।
यो खोजपछि फिलिपिन्स र यस प्रान्तमा मानव प्रजातिको विकास अत्यन्तै पेचिलो रहेको हुनसक्ने मानिएको छ । किनकि यसअघि मानवका तीन भन्दा बढी प्रजाति रहेको पाइएको थियो ।
यिनीहरुमध्ये एक सानो र गठिलो कद भएको ‘हबिट’ अर्थात होमो फ्लोरेसिन्सिस थियो । जुन इन्डोनेसियाको फ्लोर्स नामको टापुमा करिब ५० हजार वर्षसम्म अस्तित्वमा थियो ।
लण्डनको न्याचुरल हिस्ट्री म्युजियमका प्राफेसर क्रिस स्ट्रिंगर भन्छन्, ‘२००४ मा छोटो कद भएको मानव प्रजाति होमो फ्लोरेसिन्सिसका बारेमा प्रकाशित भएको थियो । त्यसबेला मैले मानव प्रजाति खोज्ने जुन काम गरियो त्यस इलाका र द्विपमा पनि जानुपर्छ भनेको थिएँ ।’ ‘मेरो अन्दाज सही थियो । त्यसभन्दा करिब तीन हजार किलोमिटर टाढा रहेको लुजोन द्वीपमा यो सफलता हात परेको छ ।’
नेचर पत्रिकाका अनुसार होमो लुजोनेसिसको अवशेष लूजोनको उत्तरमा रहेको कैलाओ गुफामा भेटिएको हो । यो ६७ हजार देखि ५० हजार वर्ष पुरानो भएको बताइएको छ । गुफामा पाइने अवशेषमा मानव शरीरका तीजन भाग पाइएको छ ।
जसमा दाँत, हात र खुट्टाका हड्डी रहेका छन् । यो अवशेष चार जनाका हुन्, जसमध्ये एउटा युवाको हो । यिनीहरु सन् २७ मा गुफाको उत्खननको समयमा निस्किएका थिए ।
होमो लूजोनेसिसका केही विशेषता आजको मानव प्रजातिसँग मिल्दोजुल्दो छ भने केही विशेषता अस्ट्रेलोपिगेसिनको जस्तो सिधा उभिएर हिँड्न र अफ्रिकामा पाइएका बाँदरसँग मिल्दोजुल्दो मानव प्रजातिजस्तो देखिन्छ ।
जुन करिब २० देखि ४० लाख वर्षअघि पाइन्थ्यो । यिनीहरुका केही विशेषता प्राचीन होमो जातिसँग पनि मिल्दो छ । हात र खुट्टाका औला भित्रतर्फ मोडिएको छ । यसबाट यिनीहरु रुख चढ्दथे भन्ने संकेत पाइएको छ । इन्डोनेशियाको फ्लोर्स द्विप होमो फ्लोरेसिन्सिसको घर मानिन्छ ।
जसलाई उसको सानो कदका कारण हबिट्स पनि भनिन्छ । यिनीहरु करिब एक लाख वर्षअघि धर्तीमा थिए र ५० हजार वर्षअघि लोप भएका थिए । यिनीहरुको अन्त्यपछि पृथ्वीमा आधुनिक मानव अस्तित्वमा आउन सुरु गरेको थियो ।
होमो फ्लोरेसिन्सिसमा पाइने केही विशेषता अस्ट्रेलोपिथेकसिनमा पनि देखिएको वैज्ञानिक मान्छन् । तर केही शोधकर्ताले होमो फ्लोरेसिन्सिस होमो इरेक्टसका वंशावलीमा पर्ने पनि दाबी गरेका छन् । बीबीसी
प्रकाशित मिति: बिहीबार, चैत २८, २०७५
-1732776560.jpg)
