११ मंसिर, काठमाडौँ । अनौपचारिक क्षेत्र सेवा केन्द्र (इन्सेक) ले पहिलो चरणमा सम्पन्न भएको प्रतिनिधिसभा र प्रदेशसभाको निर्वाचनमा सरकारबाटै बढी आचारसंहिता उल्लंघन भएको जनाएको छ । इन्सेकले आचारसंहिता उल्लंघनको तथ्यसहित निर्वाचन आयोगलाई आइतबारनै प्रतिवेदन बुझाएको अध्यक्ष सुबोधराज प्याकुरेलले जानकारी दिए । इन्सेकले आफ्ना पर्यवेक्षकहरूबाट प्राप्त सूचनाका आधारमा निर्वाचन पर्यवेक्षणको प्रारम्भिक प्रतिवेदन निर्वाचन आयोगमा बुझाएको हो । इन्सेकका अध्यक्ष सुबोधराज प्याकुरेलले आयोगका सचिव बेगेन्द्रराज शर्मा पौडेललाई बुझाएको प्रतिवेदनमा राज्य पक्षबाट १ सय ४ आचारसंहिता उल्लङ्घनका घटना भएको उल्लेख गरिएको छ । प्रतिवेदन बुझदै सचिव पौडेलले शान्तिपूर्ण रूपमा निर्वाचन सम्पन्न भएको बताउँदै काम गर्ने सिलसिलामा केही कमजोरी भएको भए आगामी दिनमा सच्याउन आफूहरू तयार रहेको बताएका छन ।
इन्सकेको प्रतिवेदन अनुसार निर्वाचनमा जे देखियो
देशका विभिन्न भागमा भएको निर्वाचन विरोधी गतिविधि तथा हिमाली र उच्च पहाडी जिल्लाको चिसो मौसमको बेवास्ता गर्दै मतदाताले उत्साहपूर्वक भाग लिए । नगन्य घटना बाहेक निर्वाचन शान्तिपूर्वक सम्पन्न भएको प्रारम्भिक सूचना प्राप्त भएको छ ।
– विगतका निर्वाचन जस्तै यस निर्वाचनमा पनि अपाङ्ग मतदाताले मतदान गर्न कठिनाइ भोग्नु प¥यो । मतदान केन्द्रहरू अपाङ्ग मैत्री नभएको पाइयो ।
– केही मतदान केन्द्र साँघुरो भएका कारण मतदान कार्य ढिला हुनुका साथै मतदातालाई अप्ठ्यारो भएको पाइयो ।
– मौसम अनुकुल मतदानको मिति तय नगरिँदा उच्च हिमाली जिल्लामा निर्धारित समयमा मतदान शुरु हुन सकेन भने मतदाताले सास्ती भोग्नु प¥यो । उच्च हिमाली जिल्लाका मतदान केन्द्रमा सञ्चार सम्पर्क हुन नसक्दा मतदान अवस्था बारेमा जानकारी पाउन कठिनाइ भएको पाइयो ।
– निर्वाचन अवधिभर अनुमति नभएका सवारी साधन चलाउन नपाइने भए पनि सदरमुकाम बाहेकका मतदानस्थलमा धादिङका राजनीतिक दलले भाडाका सवारी साधनमा मतदाता ओसारपसार गरेको पाइयो ।
– संखुवासभा जिल्लाको भोटखोला गाउँपालिका–२ मा रहेको दुधपोखरी आधारभूत विद्यालय मतदान केन्द्रमा ११ बजेपछि शुरु भएको मतदानमा हालसम्म १४ जनाले मात्रै मत खसालेका छन् । मतदान केन्द्रमा ४४ जना मात्रै मतदाता रहेका छन् ।
– धादिङका खनीयावास गाउँपालिका–२ स्थित बेन्दीदेवी मावि मतदान केन्द्रमा लोकतान्त्रिक गठबन्धनले बाम गठबन्धनका कार्यकर्तामाथि अक्रमण गरी सो मतदान केन्द्र कब्जामा लिएपछि हुन नसकेको मतदान २.३० बजेबाट सुचारु भएको प्रमुख जिल्ला अधिकारी श्याम भण्डारीले बताए । नेपाली सेनाको टोली सो मतदान केन्द्रमा पुगी मतदानबाट बञ्चित गरिएका बाम गठबन्धनका मतदाता र प्रतिनिधिलाई मतदान केन्द्रमा पु¥याएपछि मतदान सुचारु गरिएको उनले बताए ।लोकतान्त्रिक गठबन्धनका कार्यकर्ताहरूले बाम गठबन्धनका प्रतिनिधि र मतदातालाई मतदान केन्द्रमा आउन रोक लगाएको थियो । त्यस्तै रुवी भ्याली गाउँपालिका–२ दोङदेन मावि मतदान केन्द्रमा लोकतान्त्रिक गठबन्धानको भोट भाग लगाएर हाल्ने प्रस्ताव बाम गठबन्धनका कार्यकर्ताले नमानेपछि मतदान अवरुद्ध भएको मतदान दुई पक्षबीचको छलफलले मतदाताले नै मतदान गर्ने सहमति गरेपश्चात २ बजेबाट पुन सुचारु भएको रुवीभ्याली गाउँपालिका– २ नम्बर वडाका वडा अध्यक्ष पेम्बा तामाङले बताए ।
– बाजुराको बुढीगंगा गाउँपालिका शारदा मावि मतदान केन्द्रमा रहेका एमाले निर्वाचन प्रतिनिधिलाई कांग्रेस कार्यकताले कुटपिट गरेपछि १०. ३० बजे स्थगित भएको मतदान सर्वदलीय सहमतिपछि ११.४५ देखि पुन सुचारु भयो ।
– मुगुको मकार्मरङ गाउँपालिका–४ स्थित नेपाल राष्ट्रिय आधारभूत प्राथमिक केन्द्र खारी मतदान केन्द्रको मतपेटिकामा सिल लगाउने सामग्री फेला नपरेपछि १०.४५ बजेसम्म मतदान सुचारु हुन सकेको थिएन । सर्वदलीय बैठकले स्थानीयस्तरमा सील तयार पारी मतपेटिकामा लगाउने सहमति गरेपपिछि बिहान ११.३० बजेबाट मतदान सुरु भयो ।
– जाजरकोट जिल्ला भेरी नपा–४ स्थित कस्तुरी मतदान केन्द्र (क) मा नेपाली काङ्ग्रेसका मतदान प्रतिनिधिले मतदातालाई प्रभाव पार्न खोजेको विषयमा बामगठबन्धनका कार्यकर्ताले विरोध जनाएपछि उक्त मतदान केन्द्रमा बिहान १०ः३० बजेबाट स्थगित भएको मतदान सर्वदलीय बैठकपछि १२ बजेदेखि सुचारु भयो ।
– प्रहरी र नेपाल कम्युनिष्ट पार्टीका कार्यकर्ताबीच भएको झडपका क्रममा कालीकोटको मर्मा गाउँस्थित ठिगेली आधारभूत विद्यालय मतदान केन्द्रमा क्षति भएको बुथ पुननिर्माण गरी मतदान कार्य दिउँसो १.३० बजेबाट सुरु गरिएको छ ।
– डोल्पाको त्रिपुरासुन्दरी नपा–१ स्थित धर्मशालाचौर मतदान केन्द्रमा वारेसनामाको विषयमा बामगठबन्धन र लोकतान्त्रिक गठबन्धनका कार्यकर्ताबीच विवाद भएपछि दुवै पार्टीका कार्यकर्ताबीच झडप भयो । झडपलाई नियन्त्रणमा लिन प्रहरीले बल प्रयोग गर्दा दुई जना मतदाता घाइते भएका छन् । घटनापछि रोकिएको मतदान कार्य दिउँसो २.४५ बाट पुन सुचारु भएको छ । यसैगरी, डोल्पाका ६६ मतदानस्थल शेफोक्सुन्डोका याङजेर गुम्बा, फोद गाउँ, कु गाउँ केन्द्र र डोल्पो बुद्धको पुरानो कलाङ, छार्काताङसोङ गाउँपालिकामा पर्ने सप्तकोशी, कागकोट र घेराङ मतदान केन्द्रमा दिउँसो २ बजेमात्रै सम्पर्क कायम हुन सकेकोे प्रमुख जिल्ला अधिकारीले बताए ।
– हुम्लाको शंखेली गाउँपालिका– ३ रारा आधारभूत विद्यालय मेखाला मतदान केन्द्रमा मतदाता नै उपस्थित नभएपछि मतदान हुन सकेन । १ सय १९ मतदाता रहेको उक्त केन्द्रमा एक जना पनि मतदाता उपस्थित नभएपछि आयोगका कर्मचारी र सुरक्षाकर्मी घाम तापेर बसेका छन् । स्थानीय तहको पुनःसंरचनामा असन्तुष्ट स्थानीयले विज्ञप्ति सार्वजनिक गर्दै मतदानस्थल नगएका हुन् । विज्ञप्ति टाँसेर गाउँले मतदानस्थलमा उपस्थित नभएको डीएसपी कमलप्रकाश नेपालले जानकारी दिए । उक्त मतदान केन्द्र सदरमुकामबाट ४० कोस टाढा पर्छ ।
– सोलुखुम्बु, नेचा सल्यान गाउँपालिकास्थित तिङ्लाबासीले स्थानीय चुनावमा जस्तै प्रदेश सभा र प्रतिनिधि सभाको मतदानमा भाग लिएनन् । काङ्ग्रेस, एमाले र माओवादीसहित प्रमुख दलहरुले नै मिलेर चुनाव बहिष्कार गरेको स्थानीय सोभित बस्नेतले बताए । तिङ्लाको मुख्य विवाद भनेको यसलाई सोलु दूधकुण्ड नगरपालिकामा गाभ्ने कि नेचा सल्यान गाउँपालिकामा गाभ्ने भन्ने हो । अहिले नेचा सल्यान गाउँपालिकामा गाभिएको छ, जबकि स्थानीयवासी सोलु दूधकुण्ड नगरपालिकामा रहन चाहन्छन् ।
– सिन्धुपाल्चोक जिल्ला बलेफी गाउँपालिका–८ को टोकास्थित कालीदेवी प्रावि मतदान केन्द्रमा लोकतान्त्रिक र वाम गठबन्धनका कार्यकर्ताबीच झडप भएको छ । मतदाता परिचय पत्र नभएपनि मतदान गर्न पाउने र नपाउने पक्षबीचको विवादका कारण भएको झडपलाई नियन्त्रणमा लिन प्रहरीले दुई राउण्ड हवाई फायर गरेको थियो । झडपमा बेलफी गाउँपालिका–८ का वडा सदस्य तथा वाम गठबन्धनका कार्यकर्ता लक्ष्मण अधिकारी र सोही ठाउँ निवासी लोकतान्त्रिक गठबन्धनका कार्यकर्ता ६२ वर्षीय सुकुमान तामाङ समान्य घाइते भएको सोही वडाका वडा अध्यक्ष चरिबहादुर तामाङले बताए । अवस्था साम्य भएपछि मतदान सुचारु भएको छ ।
– रुकुमको आठबीसकोट नपा–१३ स्थित नेपाल राष्ट्रिय माध्यमिक विद्यालय सैना मतदान केन्द्रको (ख) बुथमा समानुपातिक मतपेटिकामा स्थानीय एक मतदाताले एसीड हालेका छन् । दिउँसो १ बजेसम्म उक्त मतदान केन्द्रमा ३ सय ३ मत खसेको थियो । प्रहरीले एसीड हालेको आरोपमा नेपाली काङ्ग्रेसका कार्यकर्ता केशव खड्कालाई गिरफ्तार गरेको जनाएको छ । उक्त मतदान केन्द्रमा मतदान कार्य स्थगित भएको छ । यसैगरी बाफीकोट गाउँपालिकाका रत्न मावि काडामा प्रत्यक्ष तर्फको मतपत्र जलाइएको विषयमा स्थगित भएको निर्वाचन कार्यालयले जनाएको छ ।
– सुनकोशी गाउँपालिका–६ थुमपाखर स्थित देउराली प्राविको मतदान केन्द्रमा लोकतान्त्रिक गठबन्धनका कार्यकर्ताहरूको एक समूह मतदान केन्द्रमा जबरजस्ती प्रवेश गर्न खोज्दा प्रहरीले एक राउण्ड हवाइफायर गरेको छ । स्थिति समान्य अवस्थामा रहेको पत्रकार बिदुर आचार्यले बताए ।
प्रकाशित मिति: आइतबार, मंसिर १०, २०७४
-1732776560.jpg)
