चितवन । नेपालले छिमेकी मुलुक चीनलाई उपहारस्वरूप गैंडा प्रदान गर्ने प्रक्रिया अघि बढाएको छ । गैंडाका लागि आवश्यक खोर (बुमा) तयार गरेर गैंडा नियन्त्रण गर्न प्राविधिकहरूले चितवन राष्ट्रिय निकुञ्जमा रेकी शुरू गरेका छन् ।
चीनलाई प्रदान गरिने एक जोडी भाले र एक जोडी पोथी गैंडा नियन्त्रण गर्न चितवन राष्ट्रिय निकुञ्जको पश्चिम सेक्टर अमलटारी र आसपासको क्षेत्रमा केही दिनयता अनुगमन शुरू गरिएको हो । चारवटा हात्तीसहित निकुञ्ज र राष्ट्रिय प्रकृति संरक्षण कोषका प्राविधिक गत बिहीबारदेखि नियमितरूपमा अनुगमनमा खटिएका निकुञ्जका प्रमुख संरक्षण अधिकृत वेदकुमार ढकालले जानकारी दिनुभयो ।
गैंडाको चहल–पहल राम्रो भएको निकुञ्जको पश्चिमी क्षेत्रमा रेकी भइरहेको छ । माउ र बच्चा संगसंगै देखिएको , तर बच्चाको लिंग पहिचान हुन बँकी भएकाले नियन्त्रणमा नलिइएको उहाले भन्नुभयो ।
एकदेखि दुई वर्षका गैंडालाई नियन्त्रणमा लिएर दुई फरक प्रकृतिका बुमाको अर्धप्राकृतिक वातावरणमा घुलमिल हुन सिकाएर करिब ३ महिनापछि चीनलाई औपचारिकरूपमा गैंडा हस्तान्तरण गरिने ढकालले बताउनुभयो ।
डार्ट गरेर नियन्त्रणमा लिइने गैंडालाई करिब ३ साता जमिनमा खाल्टोको स्वरूपमा तयार गरिएको बुमा र त्यसपछि एक महिनाभन्दा बढी कंक्रिट प्रयोग गरिएको आधुनिक खोरमा घुलमिल हुन सिकाइनेछ । माउबाट छुट्टिएर आफैं विचरण गर्न शुरू गरेको गैंडालाई अद्र्धप्राकृतिक वातावरणमा घुलमिल गराउन केही कठिनाइ हुने भएकाले माउसंगै घुलमिल भइरहेका बच्चा गैंडालाई नियन्त्रणमा लिन प्राविधिक खटिएका हुन् ।
नेपालका गैंडा चीनले समेत त्यहाको ग्वान्जाउस्थित अद्र्धप्राकृतिक वातावरणको सफारी पार्कमा राख्ने तयारी गरेकाले निकुञ्जले २ महिनाभन्दा बढी खोरमा घुलमिल हुने सिकाउने तयारी गरेको हो ।
प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीको अघिल्लो कार्यकाल २०७३ असार अन्तिम साता को मन्त्री परिषद्को बैठकले चीनलाई उपहारस्वरूप गैंडा प्रदान गर्ने निर्णय गरेको थियो । चिनिया प्रस्तावमा नेपालले यस्तो निर्णय गरेको हो ।अहिले गैंडाको रेकी र खोर निर्माण शुरु भएसगै चीनको ग्वान्जाउस्थित सफारी पार्कका सहायक प्रबन्धक एवं वन्यजन्तु व्यवस्थापन विज्ञ याङ हेन्डोङ गत बिहीबारयता चितवन निकुञ्जमा रहनुभएको छ ।
प्राकृतिक बासस्थानका गैंडाको आनीबानी, नियन्त्रण गर्ने विधि र अन्य पक्षको स्थलगत अध्ययन र अवलोकन गर्न उहा नेपाल आउनुभएको राष्ट्रिय निकुञ्ज तथा वन्यजन्तु संरक्षण विभागले जनाएको छ । गत साउनको बाढीले बगाएर उद्धार गरिएको करिब १ वर्षको भाले गैंडा अहिले निकुञ्जका प्राविधिकहरूको निगरानीमा छ ।
त्यसैले अब थप १ भाले र २ पोथीलाई नियन्त्रणमा लिइने विभागका सूचना अधिकारी नारायण रूपाखेतीले जानकारी दिनुभयो । गत वर्ष चीनबाट आएका वन्यजन्तु विज्ञको टोलीले समेत चितवन निकुञ्जका गैंडाको अध्ययन र अवलोकन गरेको थियो ।
प्रकाशित मिति: मंगलबार, वैशाख ११, २०७५
-1732776560.jpg)
