होली अर्थात् फागु हिन्दूहरूको महत्त्वपूर्ण पर्व हो । होलिका नामक राक्षसको अन्त्य भएको खुसीमा यो पर्व मनाउन थालिएको पुराणमा उल्लेख छ ।
पछिल्लो समय होली आपसी सद्भाव र खुसीका लागि आपसमा रङ दलेर, मीठामीठा परिकार खाएर मनाउने गरिएको छ । गाँजा, भाङ, रक्सी खाएर होहल्ला गरेर विकृत पनि बनाइँदै गएको आलोचना पनि हुने गरेको छ होलीमा ।
यद्यपि, होली हिन्दूहरूको महत्त्वपूर्ण खुसीको पर्व रहँदै आएको छ । होलीमा विशेषगरी रङहरू दलेर खेल्ने गरिन्छ । रङमा विभिन्न स्वास्थ्यलाई असर गर्ने रसायन र सिसा हुने गर्छ, जसका कारण एलर्जी हुने, घाउ खटिरा आउनेलगायत समस्या देखिन्छ ।
होलीमा प्रयोग गरिने रङले स्वास्थ्यमा कस्तो प्रभाव पार्छ त ?
होलीमा खेलिने रङमा विभिन्न रसायन हुन्छ, जसले छालामा मात्र नभई आँखा र मिर्गौलामा समेत गम्भीर असर पार्छ ।
धुलो रङमा मेटल र काँचका टुक्रा, सिलिकन मिसाइएकाले यसले छालाका साथै मिर्गौला र कलेजो तथा आँखामा असर गर्छ ।
यस्तो रङले बच्चालाई बढी असर गर्छ । रङमा मिसिएका रसायनका कारण दम बढ्ने, मिर्गौला फेल हुने र क्यान्सरसम्म हुने खतरा रहन्छ ।
पानीमा मिसाएर लगाउने रङ कृत्रिम छन् । यस्ता रङ विषालु हुने भएकाले मानव स्वास्थ्यसँगै वातावरणमा पनि असर गर्छन् । यी रङले छालामा मात्र नभई कपाल र नङमा पनि असर गर्छ । छाला पोल्ने, चहर्याउने, चिलाउने र सुन्निने समस्याका साथै कपाल सुक्खा हुने र झर्ने समस्या पनि हुने गर्छ । रातो रङ खतरनाक हुने गर्छ । यसमा ‘मर्करी सल्फाइड रसायन हुन्छ । कालोमा ‘लिड अक्साइड’ हरियोमा ‘कपर सल्फाइड’ हुन्छ । अन्य रङमा पनि मानव स्वास्थ्यमा असर गर्ने रसायनहरू हुन्छन् । यी रङले नरम छाला भएका बच्चा र गर्भवतीलाई बढी असर गर्छन् । गर्भवतीको छालाभित्र रङ पस्यो भने बच्चा तुहिने, कम तौलको बच्चा जन्मने पनि हुन सक्ने चिकित्सक बताउँछन् ।
रङ खेलिसकेपछि ध्यान दिनुपर्ने कुरा
-होली खेलिसकेपछि यस्ता असरबाट जोगिन कपालमा धेरै तेल लगाउने र कपाल राम्ररी बाँध्ने,
-अनुहारमा सन्स्क्रिन क्रिम लगाउने,
-रङ खेल्नुअघि नै शरीरमा तेल लगाएर जानु उपयुक्त हुन्छ ।
-रङ पखाल्न साबुनपानीले राम्ररी धुने,
-छाला चिलाउन वा पोल्न थाल्यो र आँखामा रङ पस्यो भने चिकित्सकको सल्लाह लिन उपयुक्त हुन्छ ।
प्रकाशित मिति: बुधबार, चैत ६, २०७५ १४:०१
