काठमाडौँ । नेकपा सचिवालय सदस्य एवं राष्ट्रियसभा सांसद नारायणकाजी श्रेष्ठ प्रकाशले भारतीय पक्ष सीमा विवाद सुल्झाउन वार्ताबाट उम्कन खोजिरहेको बताएका छन्।
संविधान संशोधन विधेयकमाथि दफावार छलफलामा भाग लिँदै श्रेष्ठले नेपाल वार्ताका लागि सधैं तयार भए पनि भारतीय पक्षले नचाहेको उल्लेख गरे ।
श्रेष्ठले भारतसँगको वार्तामा नेपाल तथ्य र प्रमाणसहित लिम्पियाधुरासहितको भूभाग नेपालको भएको पुष्टि गर्न तयार रहेको बताए । उनले भारतसँग तथ्य र प्रमाण भए वार्तामा राख्न चुनौती दिए ।
भारतले सैनिक, प्रहरी सुरक्षाकर्मी फिर्ता जानुपर्छ क्याम्पहरू हटाउनुपर्छ भन्ने हामीहरुको दृढ अडान हो , उनले भने, वार्तामा बसेर समस्या समाधानका लागि भनिरहेका छौं । कुटनीतिक संवाद नै एक मात्र बाटो हो ।
ऐतिहासिक तथ्य र प्रमाणका आधारमा मात्रै समस्या समाधान हुने भन्दै श्रेष्ठले निष्कर्षमा पुगेर सम्बन्धलाई थप मजबुत बनाउनेतर्फ केन्द्रित हुनुपर्ने धारणा राखे ।
‘लिम्पियाधुरा, लिपुलेक र कालापानी नेपालको हो भन्ने तीन तथ्य नै काफी छ,’ श्रेष्ठले भने । उनका अनुसार पहिलो तथ्य १८१६ को सुगौली सन्धिमा कालीनदी पश्चिमको भू-भाग भारतको रहेको उल्लेख छ । त्यसले काली पूर्व नेपाल भन्ने प्रष्ट देखियो ।
दोस्रो बुँदामा श्रेष्ठले नोभेम्बर २०१९ मा भारतले जारी गरेको राजनीतिक नक्सामा कालीनदी लिपुलेक नजिकको सानो खोल्सोलाई देखाएको र एक सातापछि उक्त कालीनदी नक्साबाट हटाएको उल्लेख गरे ।
‘कालीनदी लिम्पियाधुराको हो, कालापानी नजिकको खोल्सो होइन । भारतले ७ दिनपछि नक्सामा काली किन काट्यो ? यसले प्रष्ट गर्छ जतिसुकै यताउता गरे पनि काली पूर्वको भाग नेपालको हो,’ उनले भने ।
यस्तै, तेस्रो बुँदामा उनले सुगौली सन्धिपछि कुनै पनि शासकले भारतलाई सन्धि या सम्झौता गरेर भूमि नदिएकोले सुगौली सन्धिमै उल्लेख भएअनुसार कालीनदी पूर्व-नेपाली भूमि भन्ने प्रष्ट हुने उनले बताए ।
१८१६ को सुगौली सन्धिले नै काली नदीदेखि पश्चिमको भूभाग छोड्ने भनेको छ अरु होइन , उनले भने ।
दार्जिलिङसहितको भूभाग भारतले फिर्ता दिनुपर्छ : दीनानाथ शर्मा
यसैगरी सत्तारूढ नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी (नेकपा) का राष्ट्रिय सभा सदस्य एवं पूर्वमन्त्री दीनानाथ शर्माले भारतले दार्जिलिङसहितको भूभाग नेपाललाई फिर्ता दिनुपर्ने बताएका छन् ।
राष्ट्रिय सभाको बैठकमा शर्माले अंग्रेजले हडपेको नेपालको दार्जिलिङ, काँगडालगायत जमिन तपाईंहरूको नासो हो भन्दै भारतले सगौरव फिर्ता गर्नुपर्ने तर्क गरे ।
बैठकमा शर्माले भने, ‘यदि भारतले नेपाललाई असल मित्र ठान्छ भने अंग्रेजले लुटेको जमिन भारतबाट अंग्रेज भागिसकेपछि फिर्ता गर्नुपर्छ । भारतले सगौरव हामीलाई दार्जिलिङ फिर्ता गरिदिनुपर्छ । अंग्रेजले लुटेको यो तपाईंहरूको नासो हो भनेर काँगडासम्मको जमिन फिर्ता गर्नुपर्छ ।’
नेपालले भारतलाई मित्र ठानेर कालापानीलगायत ठाउँमा पहिले सुरक्षा पोस्ट राख्न दिएको तर्क गर्दै उनले भने, ‘नेपालले उत्तरी सीमामा चेकपोस्ट राख्न अनुमति दियो । अप्ठेरो परेको बेला बास बस्न दियो तर बास बस्न आउनेले यो बारी, घर सुन्दर रहेछ भनेर छोड्दिनँ भन्न मिल्छ ?’
कालापानीलगायत क्षेत्रमा राखेको सेना छिटो फिर्ता लैजान आग्रह गर्दै शर्माले, ‘कुनै पनि साम्राज्यवादी बुटले हाम्रो भूमि अपवित्र बनाउन सक्दैन । भारतीय मित्रले नेपालीको सम्मान गर्नुपर्छ । भारतीय सेना जान्छन् भन्ने प्रतीक्षा थियो । तर नक्शामा नेपालको भूमि पार्यो । आफ्नो भूमि दाबी गर्यो । त्यो दुःखको विषय हो ।’
प्रकाशित मिति: बिहीबार, असार ४, २०७७ ०७:१३
