काठमाडौं । भारतीय जासुसी संस्था रिसर्च एन्ड एनालाइसिस विंग (रअ)को इन्ट्रेस्टमा नेपालमा राजतन्त्रको अन्त्य गरी गणतन्त्र स्थापना भएको रअका एक पूर्वअधिकारीले दाबी गरेका छन् ।
रअका पूर्व निर्देशक अमर भूषण लिखित पुस्तक ‘इनसाइड नेपाल’मा सो कुरा उल्लेख भएको भारतीय अनलाइन पत्रिका ‘डिएनए’ले लेखेको छ । डिएनएका अनुसार भूषणले लेखेको उक्त किताबमा रअले तत्कालीन माओवादी नेता पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डलाई फकाउन लामो समय लागपछि प्रचण्ड राजतन्त्र विरुद्ध अन्य दलसँग सहकार्य गर्न तयार भएको दाबी गरिएको छ ।
रअले प्रचण्डलाई मनाउन विभिन्न चरणको वार्ता गरेको सो पुस्तकमा उल्लेख छ । त्यतिबेला रअको चाहनासँग प्रचण्डले शंकाा व्यक्त गरेको बताइएको छ । भूषणका अनुसार प्रचण्डले रअका पूर्वी ब्यूरो प्रमुख जीवनाथनसँग प्रश्न गरेका थिए, ‘हामी राजाको शासनमै रहने कि गणतन्त्रमा जाने कुरामा तपाईंहरुले किन यति धेरै चासो दिइरहनु भएको छ ?’
रअको जासुसी भिन्न विचारधारका राजनीतिक दललाई एक ठाउँमा ल्याउन मात्रै थिएन, आफ्नो पहुँच वा प्रभाव अति गोप्य रुपमा गर्नुमा थियो । जीवनाथनले सो क्रममा आफ्ना गोप्य एजेन्टहरु नियुक्त गरेका थिए । जीवनाथनले राजा वीरेन्द्रको शासनकालभर एक विशेष युनिट सञ्चालन गरेको भूषणले उल्लेख गरेका छन् । जीवनाथनले सो युनिट सन् १९८९–९० को बिचमा बनाएको जनाइएको छ ।
राजीव गान्धीले जनआन्दोलनलाई समर्थन गर्ने निर्णय गरेको जनाउँदै केही तरिकाले नेपालका राजालाई दबाब दिने प्रयास गरेको जनाएका छन् । प्रजातन्त्रलाई संस्थागत गर्नका लागि दबाब दिन त्यतिबेला खाद्यान्नमा नाकाबन्दी गरिएको समेत पुस्तकमा जनाइएको छ । त्यो बेलामा राजाले चीनको सहयोग लिन खोजेको र यो अवस्थामा भारतलाई थप चिन्तित बनाएको उल्लेख छ ।
अपरेसनपछि नेपाली राजनीतिज्ञहरु जीवनाथनलाई भेट्न आएको र उनी पछि पन्छिएको समेत जनाइएको छ । एजेन्सीको सहयोगमा
प्रकाशित मिति: सोमबार, भदौ १६, २०७६ २१:२०
